بزرگترین کاریز جهان در ایران
کاریز قصبه گناباد(گناپات) که یکی از شاهکارهای آبی جهان است، از دو رشته ی اصلی و شش شاخه ی فرعی تشکیل شده است و مادرچاه آن در دامنه ی شمالی سیاه کوه و خروجی کنونی قنات در جنوب محله ی معروف به قصبه شهر (کوی شرقی) قرار دارد. طول این قنات بیش از 33 کیلومتر و تعداد چاه‌های آن بیش از 470 حلقه می باشد که عمق مادرچاه اصلی در انتهای رشته "دولاب نو" با توجه به شیب زمین حدود 300 متر و میزان آب دهی آن بیش از 130 لیتر در ثانیه است.
قنات قصبه گناباد و موزه آن به لحاظ موقعیت و قدمت، یکی از شاخص ترین جاذبه های گردشگری خراسان محسوب می شود که سالانه گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند. بازدید از این کاریز، تجربه ای متفاوت برای ماجراجویان خواهید بود و حدود 1 ساعت به طول می انجامد.
از آن جا که شهر گناباد حدود 4 ساعت با مشهد فاصله دارد، می توانید پرواز مستقیم مشهد و یا تور مشهد را تهیه کنید و سپس با تور طبیعت گردی همراه شوید و یا با اتومبیل یا قطار خود را به گناباد برسانید.
قطعه سفال های پراکنده در اطراف دهانه ی چاه های این کاریز حاکی از این است که رشته ی قصبه، کانال اصلی کاریز بوده که در زمان هخامنشیان حفر شده و به دنبال آن رشته های دیگر قنات در مواقع خشکسالی حفر شده است اما ریزش پی در پی کاریز باعث شد که در فاصله 683 متری، قنات را به دو شاخه تقسیم کنند تا در صورت ریزش و بسته شدن یکی از کانال‌ها، آب از دیگری خارج شده و در داخل انباشته نشود.
کاریز قصبه نه تنها بزرگترین کاریز دنیا است، بلکه تنها منبع آب زنده گناباد به حساب می آید که باعث رشد این شهر و تبدیل آن به یکی از مهم ترین و پر رفت و آمدترین شهرهای ایران باستان شده است. این قنات از دوره هخامنشیان تاکنون، عامل تولید و حیات در شهر کویری گناباد می باشد.
ناصر خسرو قبادیانی نخستین کسی است که در سفرنامه اش به توصیف این قنات پرداخته و عمق چاه آن را هفتصد گز و طول آن چهار فرسنگ ذکر نموده و آن را نیز به کیخسرو نسبت داده‌است. قدیمی ترین ساعت آبی جهان بصورت کاربرد عملی در قنات گناباد و زیبد بکار گرفته شده است.
این قنات به شماره 5207 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت شده است.
اطلاعات بیشتر:مرجع گردشگری های هالیدی